Waarom vertellen?

Er waren eens drie steenkappers aan het werk.
Een wandelaar vraagt: 'wat doen jullie drieën eigenlijk?'
Zegt de eerste steenkapper: 'Dat zie je toch? Ik werk voor de kost. Brood op tafel, huis afbetalen'
Zegt de tweede: 'Dat zie je toch? Ik hak een beeld, voor in de gevel. Ik doe mijn werk.'
'Kijk,' wijst de derde, 'Je ziet het nog niet, maar ik bouw aan een kathedraal'.
Samen kijken ze hoog in de lucht, de steenkapper en de wandelaar. En ze weten wat het worden moet.

Stel je eens voor hoe je ademloos naar een vertelling zit te luisteren. Je vergeet de wereld om je heen. Je gaat op in het verhaal . Zonder dat je het beseft leef je mee met de held. Je voelt de spanning en de passie in je lijf. Je ademhaling drijft op het ritme van de vertelling. Plotseling ben je in het landschap waar het verhaal zich afspeelt.  Je voelt je opgelucht als je eindelijk, samen met de held de eindstreep haalt en het evenwicht weer hersteld is.

Vertellen heeft drie belangrijke voordelen: een verhaal vertellen duurt meestal niet lang, we (be)sparen tijd. Het verhaal geeft ons informatie zonder dat we zelf een risico lopen (we hoeven het gelukkig niet zelf te ondervinden), en een verhaal kun je makkelijk doorgeven.

Maar waarom zouden we verhalen doorgeven? Wat willen we ermee bereiken?

Via de media en het internet worden we dagelijks ondergedompeld in verhalen. Meestal niet de meest fraaie verhalen: rampen, oorlog, geweld, corruptie enz…

De vertelkunst helpt ons om met het verdriet, het trauma, de woede en de schok om te gaan. Vertellen biedt ons perspectief en geeft ons richting aan.

Het luisteren naar ervaringen en reacties van mensen helpt hen herstellen van trauma’s, de levensverhalen van mensen die gestorven zijn helpen ons om hen te herinneren, verhalen delen over mensen die het mikpunt zijn van haat vermindert haat en het vertellen van verhalen die een geweldloos antwoord vormen op geweld biedt ons alternatieven om met geweld om te gaan.

Vertellen gaat over (mee)delen, niet alleen het delen van woorden of een plot, maar over delen van gevoelens en ervaringen. Vertellen komt neer op een ontmoeting tussen verteller en luisteraar, zonder tekstbarrières. Er ontstaat een subtiele interactie tussen de verteller en de luisteraar die uniek is voor orale communicatie.

Verhalen vertellen leidt niet alleen tot verbinden. Verhalen op zich brengen waarden over als verantwoordelijkheid, gemeenschapszin, zelfvertrouwen, familiewaarden, sociale en culturele waarden. Verhalen dragen kennis over, verhalen plaatsen gebeurtenissen in een context. Verhalen geven richting en sporen aan tot actie. Verhalen genezen en, helemaal niet onbelangrijk, integendeel: verhalen ontspannen. Vertellen is de meest creatieve kunst die er bestaat.

De maatschappelijke relevantie van verhalen vertellen is van onschatbare waarde bij het in stand houden van culturele en maatschappelijke cohesie binnen multicultureel Vlaanderen.

Dat geldt ook voor verhalen vertellen in een bedrijfscultuur waar werknemers behoefte hebben aan samenwerking, informatie, teamspirit en vertrouwen.